Enkele dagen voor de geboorte zie je duidelijk dat het veulen rustige perioden heeft en perioden waarin het heel sterkt beweegt. Dit zie je ook aan de merrie. Het precieze moment van de geboorte bepalen is vaak moeilijk maar een goede indicator is de uier. De uier kan al een maand voor de geboorte beginnen op te zwellen. Maar kort voor de geboorte komen er witachtige kegels aan de spenen van de merrie te hangen, dit fenomeen heet kegelen. Bij sommige merries druppelt er al wat melk uit. Ook het slapper worden van de banden rond de staart toont aan dat de geboorte nadert.

Wat moet je nu allemaal voorzien? Hier geven we een schematisch overzicht van de “benodigdheden” voor de bevalling.

• Een ruimte box, met zaagsel op de ondergrond en daarboven strooi. Dit voorkomt dat merrie of veulen uitglijden bij het opstaan. Als je er voor kiest om het veulen op de wei geboren te laten worden is het toch noodzakelijk om een box klaar te hebben voor het geval het zou regenen, of wanneer er iets mis zou lopen.
• Voldoende licht, zowel in de stal als een licht buiten.
• Het is optioneel dat u uw merrie afzondert van andere paarden voor, tijdens en kort na de bevalling. In de kudde zondert de merrie zich ook af van andere paarden. Wanneer ze toch in de buurt van andere paarden staat kan ze hierdoor zenuwachtig worden, en niet voldoende arbeiden om het veulen ter wereld te brengen.
• De merrie moet een halster aan hebben.
• Hou nuttige telefoonnummers bij de hand (zoals van de dierenarts, een kennis die je wilt opbellen,…)
• Jodium tinctuur (dit is niet gewoon isobetadine, jodium tinctuur is een stof die vroeger ook bij mensen gebruikt werd. De stof piekt heel erg op wondjes. Het zorgt er echter wel voor dat het naveltje van het veulen goed opdroogt. Het is bruinig van kleur en heeft een sterke geur).
• Een staartbandage en een zweetdeken (voor het geval dat de merrie veel gezweet heeft, zodat ze geen kou zou vatten.)
• (Warm) water, emmers, handdoeken, schaar.
• Eventueel een praam.

Het veulen wordt geboren met de voorbenen eerst. Vaak zit het ene voorbeen iets meer naar voren dan het andere. Daarna komt het hoofd die op beide voorbenen ligt. Wanneer men bij de bevalling merkt dat het hoofd teruggeslagen in de baarmoeder ligt moet men zelf het hoofd er bij halen. Vooraleer men in de merrie gaat, moet men goed de handen wassen om infecties te voorkomen. Wanneer u ziet dat de achterbenen van het veulen eerst komen jaagt u best de merrie recht en wandelt met haar terwijl u wacht op de dierenarts. Het is belangrijk dat de merrie in beweging blijft en niet gaat persen. Dit is echter een ernstig probleem, want een veulen kan niet geboren worden met de achterbenen eerste.
Over het algemeen gaat de bevalling van een veulen zeer snel in 15 tot 30 minuten is het geboren. Wat kunt u doen bij de geboorte?

.

Het moeilijkste deel zijn de schouders, wanneer dit geboren is, volgt de rest vaak erg vlot. De navelstreng schiet door wanneer merrie of veulen proberen op te staan. Dit gebeurt altijd op het juiste plaatsje, dus u hoeft de navelstreng niet door te knippen. Het is beter voor het veulen dat de merrie nog eventjes blijft liggen, want zo vloeien er nog enkele liters bloed van de placenta naar het veulen. Veulens die dit bloed niet hebben gekregen kunnen vaak zwak zijn en moeite hebben met opstaan. In erge gevallen neemt men soms zelfs wat bloed van de merrie af en geeft dit aan het veulen.
Knoop wanneer de merrie is rechtgestaan de nageboorte op, op deze manier voorkom je dat de merrie er gaat op staan en dat er een grote kracht inwerkt op de nageboorte die nog in de baarmoeder zit. Het kan ernstige gevolgen hebben wanneer de nageboorte met sterke kracht uit de baarmoeder getrokken wordt. Aan de andere kant versnelt het opknopen ook het afkomen van de nageboorte.

Hierna volgt een schematische voorstelling van de geboorte van het veulen aan de hand van enkele afbeeldingen.

Wanneer de merrie rechtstaat breekt de navelstreng vanzelf. Daarna likt ze het veulen droog. Dit drooglikken schept een band tussen merrie en veulen maar stimuleert ook de zenuwen en spieren van het veulen. Normaal probeert een veulen na ongeveer 30 minuten zelf rechtop te staan. Wanneer dit langer dan een uur duurt, kan je het veulen beter een handje helpen. Want hoe sneller het recht staat hoe sneller het kan drinken. Het veulen moet binnen de 3 uur na de geboorte gedronken hebben. Anders moet men de merrie melken en deze melk aan het veulen geven door middel van een zuigfles. Het is belangrijk dat het veulen deze eerste melk, biest of colostrum genoemd binnen krijgt. Het veulen wordt immers zonder afweersysteem geboren, en de biest bevat belangrijke afweerstoffen die het veulen beschermen tegen allerlei infectie en ziektes. Het sterkt het veulen ook aan. Binnen de eerste 24 uur moet bij het veulen de darmpek afgekomen zijn. Vaak krijgen veulen een spuitje om dit te bevorderen (klysma genoemd). Bij hengstenveulens is het afkomen van de darmpek vaker een probleem dan bij merries, dit komt omdat hengsten een smaller bekken hebben.

De nageboorte moet binnen de 6 uur afgekomen zijn. De dierenarts controleert of er geen stukken meer blijven zitten zijn. Wanneer dit het geval is kan dit infecties van de baarmoeder veroorzaken of zelfs hoefbevangenheid. Wanneer de nageboorte na 2 uur nog niet is afgekomen geeft de dierenarts vaak een spuitje om dit te bevorderen. Wanneer dit niet helpt moet de nageboorte manueel verwijderd worden.

Sommige merries krijgen last van koliek na de bevalling. Dit komt omdat de baarmoeder te snel samenkrimpt, en dit veroorzaakt hevige krampen. Soms is dit zelfs zo erg dat het veulen beschermd moet worden tegen de moeder.